Landschap verbindt mensen met plaatsen en met elkaar. Dynamiek in een landschap is dan ook onvermijdelijk: heel wat verschillende actoren oefenen er elk een eigen invloed op uit en hechten er elk een andere waarde aan. Bovendien kijkt elke actor van eenzelfde landschap (landbouw- en natuurorganisaties, inwoner, recreant, lokaal bestuur …) er met een andere bril of vanuit een ander ‘venster’ naartoe.  

 

De Westhoek bestaat uit verschillende landschappen, die we clusteren in de volgende vijf: 

  • Duinen 
  • Polders 
  • Ijzer- en Handzamevallei 
  • Houtland van de Westhoek 
  • Heuvels en Ieperboog 

 

Binnen het LEADER-project Vensters op het landschap willen we waardevolle kenmerken en kwaliteiten van de vijf verschillende Westhoeklandschappen bottom-up detecteren, benoemen en activeren en zo de bewustwording van bewoners en gebruikers errond stimuleren. We gaan als het ware op zoek naar de gemeenschappelijke taal om over die landschappen te communiceren.  

 

Het landschap dient als vertrekbasis om de bouwstenen ervan te gaan bepalen en er actief mee aan de slag te gaan: sensibilisatie, demoprojecten en beleving staan hierbij voorop.  

 

Met Vensters op het landschap willen we niet enkel inzicht bieden in het verleden, maar ook zorgen voor een nieuwe kijk op de toekomst van de Westhoeklandschappen. De inzichten die uit het project naar voren komen, zullen in de toekomst dan ook mee de basis vormen voor onze reguliere werking.  

 

Binnen het project voeren we de acties in hoofdzaak uit samen met partners Inagro vzw en Vereniging Leerkrachten Aardrijkskunde.

Het landschap als verbinder 

Binnen elk van de vijf landschappen gaan we aan de slag met de verschillende stakeholders om hen te laten nadenken over de landschappen van de Westhoek: zo krijgen ze samen een beeld van wat de huidige landschappen en hun kwaliteiten precies zijn, hoe andere stakeholders ook anders kijken naar hetzelfde landschap en welke kwaliteiten zij erin terugvinden.  

 

De op die manier bepaalde bouwstenen zullen op sterk visuele en toegankelijke manier worden weergegeven in brochures die zullen worden verdeeld bij inwoners, bezoekers, ondernemers, bestuurders,… De bouwstenen zullen voortaan mee de basis vormen van de werking van het Regionaal Landschap Westhoek.  

 

Tot slot gaan we ook actief in het landschap aan de slag: een pilootproject in De Moeren (Polders) zorgt voor de doorvertaling en realisatie van de kernwaarden in een actieplan. We gaan op zoek naar welke versterkende ingrepen mogelijk zijn en waar de valkuilen liggen. 

Sensibilisatie en vorming 

De uitgewerkte landschapskwaliteiten liggen aan de basis van een cursus landschapslezen in de West-Vlaamse Heuvels en de Rug van Westrozebeke. De focus ligt hierbij in eerste instantie op de inwoners, die zo actief in verbinding worden gebracht met hun eigen landschap. Tijdens een 5-delige cursus ‘Vensters op het landschap’ (lessen en excursies) gaan ze op verkenning en leren ze actief kijken naar hun landschap. Op die manier willen we hen de verschillende linken tussen cultuurhistorie, landbouw en natuur duidelijk maken. Ook landbouwers worden hierbij betrokken.  

 

Er worden ook twee infosessies georganiseerd voor landschaps- en tuinarchitecten en -aannemers uit de streek: zij geven namelijk mee vorm aan het landschap op verschillende niveau’s, en staan mee in voor het beheer ervan.  

 

Ter uitbreiding van de brochures wordt een reizende tentoonstelling uitgewerkt die de landschappen van de Westhoek letterlijk tot bij de mensen brengt. We breken weg van de traditionele locaties en kiezen voor een ‘landschapstentoonstelling’, te midden van het landschap zelf.  

 

Samen met de Vereniging Leraren Aardrijskunde ontwikkelen we een mobiel educatief pakket met als doel scholen actief te verbinden met het hen omringende landschap. We focussen hierbij op het Houtland van de Westhoek en de Ijzervallei. We organiseren ook een studiedag voor de leerkrachten aardrijkskunde met een sterk en divers inhoudelijk programma.  

Landschap beleven en doorkruisen 

Het landschapsobservatorium heeft als doel om de landschappen van de Westhoek fotografisch te monitoren. We trachten dit gestructureerder te laten verlopen door op twee kruisende lijnen doorheen de Westhoek smartphonehouders te plaatsen. Bezoekers nemen hier doorheen het jaar en over de jaren heen telkens een foto van hetzelfde uitzicht. Die foto’s worden bewaard in het observatorium en vormen zo mee een participatieve monitoring.  

 

Als slot van het project organiseren we een heuse Landschapsdag/-festival. Samen met heel wat verschillende partners brengen we het hele landschapsverhaal naar inwoners en bezoekers via lezingen, workshops en doe-activiteiten in het landschap.